အခုတေလာ..
facebook ေပၚတက္လိုက္ရင္
ႀကယ္ပဲနဲ႔ပတ္သက္ျပီး အျပိဳင္အဆိုင္
- grop ေတြဖြဲ႔ႀက
- နည္းပညာေတြေပးႀက
- မိ်ဳးေစ့ေတြေရာင္းႀက
- စာခ်ဳပ္ေတြခ်ဳပ္ႀက
- ရန္ေစာင္ႀက..ရန္ျဖစ္ႀကနဲ႔
ပြက္ေလာကိုညံေနတာဘဲဗ်ာ...
ဘယ္သူေတြသာလို႔
ဘယ္သူေတြနာႀကမလဲ..
ဘယ္သူေတြစံလို႔
ဘယ္သူေတြခံရမလဲ..မသိပါဘူး
က်ေနာ္ကလဲ စိုက္ပိ်ဳးေရးမွာ အျမင္မေတာ္
တာေတြ႔တိုင္း ဝင္ဝင္ေျပာေနေတာ့
လူမုန္းကခပ္မ်ားမ်ား..
အခုလဲ မေနနိုင္လို႔ ေျပာလိုက္မိျပန္ပါၿပီ..
ႀကယ္ပဲနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ျဖစ္လာမဲ႔
အနာဂါတ္ျပႆနာ ေတြကိုဘယ္သူမွမသိ
နိုင္လို႔ အခိ်န္-ေငြ-ေျမ အပိုအလ်ွံမရွိဘဲ
စြန္႔စားလုပ္ကိုင္မဲ႔သူေတြ အႏၲရာယ္ရွိတာ
တစ္ခုကလြဲလို႔ လုပ္ေနႀကတာေတြ
အားလုံးေကာင္းပါတယ္..
တစ္ခုေျပာခ်င္တာက..
မိ်ဳးေစ့အျပိဳင္အဆိုင္ေရာငး္ခ်ေနႀကတဲ႔ကိစၥ
ပါဘဲ..ေစ်းနွဳန္းအျပိဳင္အဆိုင္ေလ်ွာ့ျပီး
ေရာင္းခ်ေနႀကေပမဲ႔ တကယ္အေရးႀကီး
တဲ႔ မိ်ဳးေစ့အာမခံခ်က္ကိုေတာ့ ဘယ္သူ
ကမွေပးသံမႀကားရပါဘူး..
ေစ်းႀကီးေရာင္းေနတဲ႔သူကလဲ သူ႔မိ်ဳးက
ပိုေကာင္းလို႔ေစ်းႀကီးတာလို႔သာေျပာ
ေနတယ္..ဘာေတြဘယ္လိုေကာင္း
တယ္ဆိုတာ မေျပာနိုင္ပါဘူး..
ေျပာျပန္ေတာ့လဲ အထြက္ေကာင္းတယ္
အပင္ေပါက္ေစာတယ္..အပင္ေပါက္
သန္တယ္ဆိုတာေလာက္ပါဘဲ..
seed law မိ်ဳးေစ့ဥပေဒကလဲအသက္မဝင္
အစိုးရကလဲလွည့္မႀကည့္..
တဖက္နိုင္ငံကမိ်ဳးေစ့ေတြကို ထင္သလို
စိတ္ႀကိဳက္ စည္းကမ္းမရွိတင္သြင္း
ျဖန္႔ၿဖဴးေနႀကတာ အႏၲရာယ္မ်ားလွပါတယ္..
က်ေနာ္အရင္က post ေတြမွာ
ေျပာခဲ႔သလိုပါဘဲ..ပညာရပ္တစ္ခုကို
post တစ္ခုနဲ႔ ၿပီးျပည့္စုံေအာင္ေျပာလို႔
မရပါဘူး..အခုေျပာခ်င္တဲ႔ မိ်ဳးေစ့နည္းပညာ
seed technology ကိုလဲအႀကမ္းဖ်င္း
ေယဘူယ်ေလာက္ဘဲ ေျပာျပလို႔
ရႏိုင္ပါမယ္..
မိ်ဳးေစ့နဲ႔ပတ္သက္ျပီး..
seed နဲ႔ grain ကိုေတာ့အားလုံးသိျပီးသား
ျဖစ္မွာပါ..
seed ဆိုတာမိ်ဳးေစ့ျဖစ္ျပီး grain ကေတာ့ လူ တိရစၧာန္ စားတဲ႔အေစ့အဆံပါ
seed ကို grain လုပ္လို႔ရေပမဲ႔..
grain ကို seed လုပ္လို႔မရပါဘူး..
အခုသယ္ယူေရာင္းခ်ေနႀကတာက
seed လား .. grain လား..ကိုေသေသ
ခ်ာခ်ာကြဲကြဲၿပားျပားမသိရပါဘူး..
မိ်ဳးတစ္မိ်ဳးကို ပညာရွင္မ်ားကမိ်ဳးစပ္ျပီး
ရလာတာဘဲၿဖစ္ၿဖစ္..နိုင္ငံၿခားကတင္
သြင္းတာဘဲၿဖစ္ၿဖစ္..ေတာင္သူစိုက္ပိ်ဳးဖို႔
မျဖန္႔ၿဖဴးခင္ အဆင့္(၄)ဆင့္အတိုင္း
စနစ္တက် ေရြးခ်ယ္မိ်ဳးပြါးယူရပါတယ္..
(၁)အေျခခံမိ်ဳးသန္႔အဆင့္(၁)
Breeder seed
(၂) အေျခခံမိ်ဳးသန္႔အဆင့္(၂)
Foundation seed
(၃) မိ်ဳးသန္႔အဆင့္(၁)
Register seed
(၄)မိ်ဳးသန္႔အဆင့္(၂)
Certisfy seed (or)
Commercial seed
(၁) Breeder seed အဆင့္မွာေဆာင္
ရြက္ရမဲ႔လုပ္ငန္းကိစၥ အဝဝကို
ဗဟိုစိုက္ပိ်ဳးေရးသုေတသနဌာနမွာ
လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္..
(၂) Foundation seed လုပ္ငန္းကို
ဗဟုိစိုက္ပိ်ဳးေရးၿခံမ်ားမွာလုပ္ရပါတယ္
(၃) Register seed ကို ဗဟိုၿခံနဲ႔
မိ်ဳးသန္႔ၿခံမ်ားမွာလုပ္ေဆာင္ရပါတယ္
(၄) Commercial seed ကို စိုက္ပိ်ဳးေရး
ဌာနမိ်ဳးသန္႔မိ်ဳးပြါးၿခံမ်ားနဲ႔အကိ်ဳးေဆာင္
ေတာင္သူမ်ားကေဆာင္ရြက္ရပါတယ္
အဲဒီလိုအဆင့္ဆင့္စနစ္တက်စိတ္ခ်ရ
ေအာင္ေဆာင္ရြက္ျပီးမွသာေတာင္သူ
မ်ားစိုက္ပိ်ဳးရန္ျဖန္႔ၿဖဴးေပးရပါတယ္..
တဆင့္ခ်င္းေဆာင္ရြက္ႀကရာမွာလဲ
စိုက္ပိ်ဳးမဲ႔ေတာင္သူမ်ားအကိ်ဳးအတြက္
ဘယ္ေလာက္ထိလုပ္ရတယ္ဆိုတာ
သိရေအာင္ နွံစားသီးနွံကိုဥပမာျပဳၿပီး
Breeder seed မွာေဆာင္ရြက္ရတဲ႔
လုပ္ငန္းတမိ်ဳးကိုဘဲနမူနာထား ရွင္းျပ
ေပးပါမယ္...
Breeder seed
(၁)
မိ်ဳးစပ္(သို႔)တင္သြင္းရလာတဲ႔မိ်ဳးေစ့ကို
မိ်ဳးပြါးထားသည့္အကြက္မွအပင္ ၂၅၀
ေရြးခ်ယ္ရပါတယ္..
(၂)
အပင္ ၂၅၀ ကို တစ္ပင္လ်ွင္တစ္တန္း
(တစ္ပင္မွရတဲ႔အေစ့မ်ားတစ္တန္းက်)
အရွည္ ၁၆' ရွိစိုက္တန္းမ်ားစိုက္ပိ်ဳးရ
ပါတယ္..spacing နဲ႔႔ seed rate ကို
သီးနွံအလိုက္သတ္မွတ္ထားပါတယ္
(၃)
ပန္းမပြင့္မီအတန္းလိုက္နွဳိင္းယွဥ္၍မူလ
မိ်ဳးအရည္အခ်င္းနွင့္ကိုက္ညီေသာ
အတန္းမ်ားကိုေရြးခ်ယ္မွတ္သားရပါတယ္
အဲဒါကို inter family selection လို႔
ေခၚပါတယ္..
(၄)
ေရြးခ်ယ္ထားတဲ႔အတန္းမ်ားထဲကအပင္
အခ်င္းခ်င္းနွဳိင္းယွဥ္ေလ့လာ၍အနွံ ၅၀၀
ေလာက္ေရြးခ်ယ္ျပီးအိပ္စြပ္ေပးရပါတယ္
အဲဒါကို intra family selection လို႔
ေခၚပါတယ္..
(၅)
မရိတ္သိမ္းခင္မွာေရြးခ်ယ္ထားတဲ႔
အနွံ ၅၀၀ ထဲကအႏွံ ၃၀၀ - ၄၀၀
ေလာက္ထပ္မံေရြးခ်ယ္ျပီးတစ္နွံခ်င္း
ရိတ္သိမ္းရပါတယ္..
(၆)
ဓါတ္ခြဲခန္းမွာအေစ့အရည္အေသြးမ်ားကို
နွဳိင္းယွဥ္ျပီးအနွံ ၃၀၀-၄၀၀ ထဲကစကာတင္
အနွံ၂၅၀ကိုေနာက္ဆုံးေရြးခ်ယ္ရပါတယ္
အဲဒီအနွံ၂၅၀ဟာလာမဲ႔ႏွစ္အတြက္
nucleus seed ျဖစ္ပါတယ္..
(၇)
ေရြးခ်ယ္ထားတဲ႔အတန္းေတြထဲကမလို
လားအပ္တဲ႔အပင္မ်ားကိုပန္းမပြင့္ခင္
တစ္ႀကိမ္ ရိတ္သိမ္းခါနီးတစ္ႀကိမ္
ေရြးခ်ယ္ျပီးနွဳတ္ျပစ္ရပါတယ္..က်န္တဲ႔
အပင္ေတြကိုစုေပါင္းရိတ္သိမ္းရပါတယ္
ရလာတဲ႔မိ်ဳးေစ့ေတြဟာလာမဲ႔ႏွစ္အတြက္
Breeder seed ေတြျဖစ္ပါတယ္..
အဲဒီလိုေရြးခ်ယ္ဖို႔စိုက္တဲ႔ေျမကြက္ဟာ
တျခားမိ်ဳးမ်ားမစိုက္တဲ႔ေျမ
isolated field ျဖစ္ဖို႔လဲလိုအပ္ပါေသး
တယ္..isolation distance ဟာ
၂၀၀ မီတာ(သို႔) ေပ၆၀၀ ျဖစ္ပါတယ္..
ဒီေလာက္ေရးျပရင္ မိ်ဳးတစ္မိ်ဳးျဖန္႔ၿဖဴးဖို႔
ထင္သေလာက္မလြယ္ဘူးဆိုတာ
သိနိုင္ပါတယ္..ဒါ(၁)ဆင့္ဘဲရွိပါေသး
တယ္..ဘာမွမစဥ္းစားမေလ့လာဘဲ
ကိုယ္အကိ်ဳးရွိျပီးေရာလုပ္ႀကရင္ေတာ့
လြယ္တာေပါ့ေလ..ဘယ္သူမွထိန္းသိမ္း
ကြပ္ကဲမဲ႔သူမွမရွိတာ..
ေနာက္တစ္ခုက..
မိ်ဳးေကာင္းမိ်ဳးသန္႔ဆိုတဲ႔အဓိပၸါယ္..
ေကာင္းတာနဲ႔သန္႔တာနွစ္မိ်ဳးျပည့္စုံတဲ႔သေဘာပါ..
မိ်ဳးေကာင္းဆိုတာ..
- အထြက္ေကာင္းတာ
- စားသုံးမွဳအရည္အေသြးေကာင္းတာ
- ပိုးမႊားေရာဂါဒဏ္ခံႏိုင္မွဳေကာင္းတာ
- ေရေျမရာသီနဲ႔ကိုက္ညီမွဳေကာင္းတာ
....စသည္ျဖင့္ေပါ့..
မိ်ဳးသန္႔ဆိုတာ..
- ထိခိုက္ကိ်ဳးပဲ႔တဲ႔မိ်ဳးေစ့မပါဝင္ျခင္း
(ရွိရမဲ႔မိ်ဳးေစ့အရြယ္ရဲ႕တဝက္ငယ္ရင္
အဖ်င္းလို႔သတ္မွတ္ျပီးႀကီးရင္မိ်ဳးသန္႕
ေစ့လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္)
- အျခားအေစ့မ်ားမပါဝင္ျခင္း
(ေပါင္းေစ့နွင့္အျခားသီးနွံမိ်ဳးေစ့)
- မိ်ဳးသန္႔နဲ႔ပုံစံတူတဲ႔အရာမ်ားမပါဝင္ျခင္း
(စပါးမွာအခြံက်ြတ္ဆန္ေစ့ကိုမိ်ဳးသန္႔
လို႔သတ္မွတ္ျပီးအခြံကို inert
အမွဳက္လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္)
- အျခားအရာမ်ားမပါဝင္ျခင္း
( ဖုံ- ခဲ-သလဲ )
မိ်ဳးေကာင္းအရည္အခ်င္းေတြကို field
ထဲမွာစစ္ေဆးျပီး..
မိ်ဳးသန္႔အရည္အခ်င္းေတြကို lab ထဲမွာ
စစ္ေဆးပါတယ္..
အဲဒီလ္ို..
Purity Test
Moisture Test
Germination Test ေတြကိုစနစ္တက်
စမ္းသပ္စစ္ေဆးျပီးျဖန္႔ၿဖဴးမဲ႔မိ်ဳးေစ့မွာ
တပါတည္းေဖၚၿပေပးကာမိမိရဲ႕မိ်ဳးကို
အာမခံခ်က္ေပးရပါတယ္..
ေဖၚၿပထားတဲ႔အတိုင္း သန္႔စင္မွဳ %
အပင္ေပါက္% စသည္ျဖင့္မရွိရင္
ဝယ္ယူစိုက္ပိ်ဳးသူက မိ်ဳးေစ့ေရာင္းခ်သူ
(သို႔)ကုမၸဏီကိုတရားစြဲလို႔ရပါတယ္..
အခုစိုက္ပိ်ဳးေရးေဆးဆိုင္ေတြမွာ
ေရာငး္ေနတဲ႔ႏိုင္ငံျခားမိ်ဳးေစ့ေတြမွာ
purity %
germination %
test date
expire date ေတြေတာ့မျဖစ္မေန
ပါႀကရတာကိုေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္..
ျဖန္႔ၿဖဴးတဲ႔မိ်ဳးေစ့နဲ႔ပတ္သက္ျပီး
အာမခံခ်က္နဲ႔သတင္းအခ်က္အလက္
ေပးမွဳကိုနမူနာရယူနိုင္ေအာင္
စိုက္ပိ်ဳးေရးဌာနကထုတ္ေဝျဖန္႔ၿဖဴးတဲ႔
ေရဆင္း(၁)ပဲတီေရႊဝါမိ်ဳးေစ့ကို
ဥပမာေပးေဖၚၿပလိုက္ပါတယ္..
၁။မိ်ဳးအမည္ ဘက္တီး
၂။မိ်ဳးနံပါတ္ VR-၇၆-၂
၃။မူရင္းေဒသ အင္ဒုိနီးရွား
၄။တင္သြင္းခုနွစ္ ၁၉၇၆
၅။အသက္ရက္ ၇၅
၆။၅၀%ပန္းပြင့္ရက္ ၃၅
၇။လင္းတာတုန္႔ၿပန္မွဳ မရွိ
၈။အပူခိ်န္တုန္႔ၿပန္မွဳ မရွိ
၉။ၿဖစ္ထြန္းေသာ ၂၄-၃၀
အပူခိ်န္( ံC)
၁၀။ၿဖစ္ထြန္းေသာ နုံးတင္/စနယ္
ေျမအမိ်ဳးအစား
၁၁။ေျမခ်ဥ္ငံဓါတ္ ၅႕၅-၆႕၅
၁၂။စိုက္ခိ်န္ မိုးဦး/လယ္/ေနွာင္း
မိုးေႏွာင္းအေအးမ်ား
ကမစိုက္နိုင္
၁၃။အပင္ပုံသ႑ာန္ ပင္ေထာင္
၁၄။အေတာင့္အေရာင္ ဝါ
၁၅။အေစ့အေရာင္ စိမ္းဝါ
၁၆။အပင္အျမင့္ ၅၅ စမ
၁၇။တပင္ပါအကိုင္း ၂
၁၈။တပင္ပါသီးေတာင့္ ၂၀
၁၉။တေတာင့္ပါအေစ့ ၁၁
၂၀။အေစ့ ၁၀၀ ၆႕၅ ဂရမ္
အေလးခိ်န္
၂၁။အထြက္နွဳန္း ၁၃ တင္း/ဧက
အဲဒါကေတာ့..
စိုက္ပိ်ဳးေရးဌာနကေနေတာင္သူဆီ
မိ်ဳးေစ့ျဖန္႔ၿဖဴးတဲ႔အခါေပးတဲ႔
အာမခံခ်က္နဲ႔သတင္းအခ်က္အလက္
ပါဘဲ..
မိမိေစ်းႀကီးေပးဝယ္ထားရတဲ႔ႀကယ္ပဲ
မိ်ဳးေစ့ေတြဟာေပးရတဲ႔တန္ဖိုးနဲ႔ညီမ်ွ
ေအာင္မိမိအတြက္အာမခံခ်က္နဲ႔
ထိုက္သင့္တဲ႔တန္ဘိုးျပန္ရပါရဲ႕လားလို႔
စဥ္းစားဆုံးျဖတ္နိုင္ႀကပါေစ....